Naučnici na pragu stvaranja sistema za život na Mjesecu

Bez autonomnih bioloških ciklusa neće moći da prođe izgradnja baza na drugim nebeskim tijelima – zato je bez njih nezamislivo dalje osvajanje kosmosa. Sada ovo pitanje zvuči još aktuelnije: baza na Mjesecu može da se pojavi uskoro, već 20-ih godina ovog vijeka.

Slični sistem treba u potpunosti da osigura čovjeku vazduh za disanje, kao i vodu i hranu, prerađujući produkte njegove životne djelatnosti. Spolja stižu samo svjetlost i električna energija. Kompleks treba da bude kompaktan, jer će morati da ide u kosmos.

U Rusiji se na kompleksu BIOS radi u Krasnojarsku. Sada su naučnici na pragu kvalitativnog proboja, kaže za “Glas Rusije” naučnik Sibirskog instituta za biofiziku Andrej Degermendži.

“Postigli smo takvo stanje da se nadamo da ćemo za godinu ili dvije postići stoodstotni biološki zatvoreni ciklus. Prethodna generacija naučnika imala je 60-70 odsto. Zatvoreni ciklus je potreban za stacionarne naseljene baze na Mjesecu ili Marsu”, objašnjava on.

I na Mjesecu i na Marsu ima vode, može se nešto uzeti iz ruda, ali za ljudsko korištenje to će najvjerovatnije biti zabranjeno.

Amerikanci imaju projekat slične namjene pod nazivom “Biosfera 2” – staklenike na skoro hektar i po sa malim životinjama, živinom, reptilima, vodenom akumulacijom i “pustinjom”. Eksperimenti, u kojima je učestvovalo osam ljudi, vršeni su njemu do 1996. godine. Ruski projekat ne samo da je kompaktniji, već ima i bitne razlike, kaže Andrej Degermendži.

Američkom “Biosferom 2” upravljano je spolja, a ljudi su bili u njoj pasivni kao odojčad okružena brigom. To protivrječi ruskim željama da sistem bude potpuno autonoman – i po upravljanju i po zatvorenosti ciklusa.

Sada je tajnost sa radova u Krasnojarsku – skinuta. Zahvaljujući publikacijama, interesovanje stranih kolega za vojnu tajnu BIOSA samo raste.

Prema riječima Andreja Degermendžija, Kinezi su predložili da kupe cijelu laboratoriju i prevezu je kod sebe. A Evropska kosmička agencija već je uplatila sredstva da na njoj vrši eksperimente koji bi pokazali kako se mijenja stanje mikroorganizama u zatvorenim uslovima.

Rezultate istraživanja nestrpljivo čekaju na Međunarodnoj komisčkoj stanici – posada stanice se umorila boreći se protiv mikroba u svim odsjecima.

Poslije postizanja potpune biološke izolacije istraživanja neće biti završena. Predstoji odrađivanje takozvanih havarijskih režima – treba modelovati havarije na Mjesečevim bazama u realnim uslovima.

Scenarija ima toliko da će za njihovu provjeru trebati godine.

Sarajevo-x.com